Kapłaństwo
Pierwotnym źródłem wszystkich siedmiu sakramentów jest sam Jezus. On więc jest także początkiem i założycielem tego, co rozumiemy jako „święcenia” – które odbywają się m.in. poprzez nałożenie w milczeniu na głowę kandydata rąk przez biskupa i jego późniejszą modlitwę. Ten sakrament otrzymuje każdy ochrzczony i bierzmowany mężczyzna, gdy zostaje wyświęcony na diakona, księdza (tzw. prezbitera) lub biskupa. Przekazuje się go dalej nowym pokoleniom sług Bożych w nieprzerwanej sukcesji od samego Chrystusa i Apostołów. Zgodnie z tą tradycją w Kościele rzymskokatolickim właśnie dlatego nie wyświęca się kobiet.
Trzy sakramentalne stopnie posługi
Warunkiem święceń biskupich są wcześniejsze święcenia kapłańskie, co z kolei wymaga wcześniejszych święceń do sprawowania diakonatu. Biskupem można zostać tylko za zgodą papieża, prezbiterem albo diakonem tylko za zgodą odpowiedzialnego przełożonego, tj. biskupa diecezjalnego lub przełożonego zakonnego. Święcenia są sakramentem nieodwołalnym i niepowtarzalnym. Początki pełnienia funkcji diakonatu są opisane w Dziejach Apostolskich:
„Wówczas, gdy liczba uczniów wzrastała, zaczęli helleniści szemrać przeciwko Hebrajczykom, że przy codziennym rozdawaniu jałmużny zaniedbywano ich wdowy. »Nie jest rzeczą słuszną, abyśmy zaniedbywali słowo Boże, a obsługiwali stoły« – powiedziało Dwunastu, zwoławszy wszystkich uczniów. »Upatrzcież zatem, bracia, siedmiu mężów spośród siebie, cieszących się dobrą sławą, pełnych Ducha i mądrości! Im zlecimy to zadanie. My zaś oddamy się wyłącznie modlitwie i posłudze słowa«. Spodobały się te słowa wszystkim zebranym i wybrali Szczepana, męża pełnego wiary i Ducha Świętego, Filipa, Prochora, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja, prozelitę z Antiochii. Przedstawili ich Apostołom, którzy modląc się włożyli na nich ręce” (Dz 6, 1–6).
Później przez wieki tylko kandydaci na prezbiterów mogli być wyświęcani na diakonów, jako przejściowy stopień do kapłaństwa. Dziś jednak istnieje częściowo także stały diakonat, do którego za zgodą odpowiedzialnego biskupa są dopuszczani także mężczyźni żonaci. Diakoni co prawda nie mogą sprawować Mszy św. i spowiedzi, ale np. głosić kazania, asystować przy ślubach i odprawiać pogrzeby.
W imieniu Najwyższego Pasterza
Posługa kapłańska w Kościele rzymskokatolickim może być sprawowana tylko przez mężczyzn stanu wolnego, którzy żyją w celibacie, by poświęcić się całkowicie służbie Bogu i ludziom. Do zadań księdza należą takie czynności jak przygotowywanie kazań, prowadzenie Mszy św., rekolekcji, codzienna modlitwa, pogrzeby, śluby, spowiedzi, pielgrzymki, odwiedzanie chorych i osamotnionych, prowadzenie lekcji religii, spotkania z ministrantami, seniorami, małżeństwami oraz ogólne towarzyszenie parafianom w różnych sytuacjach życiowych, w których potrzebują duchowej pomocy. Św. Piotr udzielił pierwszym duszpasterzom, nazywanych wtedy „starszymi”, następującej rady:
„Starszych więc, którzy są wśród was, proszę, ja również starszy, a przy tym świadek Chrystusowych cierpień oraz uczestnik tej chwały, która ma się objawić: paście stado Boże, które jest przy was, strzegąc go nie pod przymusem, ale z własnej woli, jak Bóg chce; nie ze względu na niegodziwe zyski, ale z oddaniem; i nie jak ci, którzy ciemiężą gminy, ale jako żywe przykłady dla stada. Kiedy zaś objawi się Najwyższy Pasterz, otrzymacie niewiędnący wieniec chwały” (1 P 5, 1–4).
